වෙසක් බැතිය හා අරගලය

-



 

වෙසක් දවස හොදය් අරගලය ගැන පුලුල්ව හිතන්න. මා මෙතෙක් කල් අත්දුටු නිවන් මග වැටි වැටි නැගිට නැගිට යන ගමනක්. කවදාවත් කෙලින් පාරෙ පල්ලම් නෑ. ඉතාමත් වැදගත් වනුයේ තමා ඉන්න තැන ගැන අවන්ක සෝදිසියය්. 


වෙසක් එකට කූඩු පත්තු කිරීම් වැනි දේ අතිශය ප්‍රියන්කරය. සිත් සැනසීමටද එය ඉවහල් වේ. නමුත් බුදු දහම සැමදා සිතේ තිබිය යුතුය දෙයක්‍. වෙසක් පහන සැමදා සිතේ දැල්විය යුතුය දෙයක්. එය එසේ වනුයේ බුදු සසුනට ඇතුලු වූ සියලු දෙනා උඩින් සරල වුත් සැබෑ වශයෙන් ඉතා ගැබුරු වුත් සිද්ධාන්ත දෙකක් මුලින්ම අවබෝධ කරගැනීමෙනි. පලමු දේනම් මේ වෙලාවේ තමා සහ තමා අත්විදින ලෝකය තම සිතේ මේ මොහොතේ හටගත් මායාකාරී චිත්‍රයක් යය් වැටහීමය (සංයුක්ත නිකාය 12.44, ලෝක සුත්‍ර). දෙවනුව, යම් හේතුන්ගෙන් හටගත් දෙයක් ඇත්ද ඒ සියල්ල හේතු නැතිවීමත් සමග නැතිවේ කියන සිද්ධාන්තයය් (සංයුක්ත නිකාය 12.2, පටිච්ච සමුප්පාද විභංග සුත්‍ර). එනම් තමා සහ තම ලෝකය සමග හටගෙන ඇති වේදනාවන් හටගත් චිත්‍රයේ පරිවර්තන සමග පරිවර්තනය වන බවත්ය. 


මෙය මතු පිටින් සරල දෙයක් සේ පෙනී යා හැක. නමුත් ප්‍රායෝගිකව අසහනකාරි අත්දෑකීමක් ආ විට අවබෝදය යම්තාක් ඉවහල් වන නමුදු බොහෝ විට පලමුව සිදු වන්නේ knockout වෙන්න වැදීමය.  බඩ ගින්න, ඉදිරියේ ඇති අවදානම් සහගත තත්ව, සමාජ රැකවරනය නැතිවීම, තමා මත රදා පවතින ජීවිත වලට ඇති අවදානම්, පවුල් හා මිත්‍ර සබදතා වල ගැස්සීම් වැනි දේවල් මනසේ හටගත් දේ බව හොදින් දන්නා නමුදු තීව්‍රතාවය මත සැබෑවට ඇති දේ සේ දිස් වී දුක් විදීම සිදුවේ. ඒවා සමග අරගල කර වෙහෙස වෙමින් සිටින මනසකට ධර්මය විනිවිද දැකීම අපහසුය. 


ඒ නිසා තම වට පිටාව ඕනවට වඩා අස්තාවර රටක දුක් විදින ජනයාට දහම අවබෝධ කරගැනීමට යොමු වීම ඉතා අපහසුය. තමාටද හිත ඉතා දියුනු තැනකට ගෙන යාමට එදිනෙදා කම්කටොලු බාදා දෙනු ඇත. ඒ නිසා තමා යම් ගමනක යන ගමන් සමාජ සාධාරනත්වය, නීතියේ ආදිපත්‍යය, වැනි දේවල් සදහා කරන සාමකාමී අරගල සාමකාමී රාමුව තුල පවතින තාක් සහය දීම අතිශය වැදගත්‍ වේ. සැබෑ බෞද්ධ සමාජයක් බිහි වීමට එය අවම අඩිතාලමක් වේ. ඒ සමගම බුද්ධ ධර්මය විකුර්ති කොට එය දේවාල සන්ස්කෘතියකට සීමා කොට ඉන් දේශපාලන වාසි ගන්නන් අවසන බුදු සසුනත් නසා තමාත් නැසෙන බව මතක තබාගත යුතුය. 


එසේ බුදු දහමේ හරය හා එය තේරුම් ගැනීමට හැකිවන සුමට සමාජය බිහි කිරීමට දායක වන අතර තම සිත තුල ලෝකය හටගන්න (පච්චුප්පන්න වන) සැබෑ අත්දැකීමට සිත යොමු කිරීමටද උත්සාහ ගත යුතුය. මෙය මාගේ සැබෑ අරගලයය්. සැමට සුබ වෙසක් මන්ගල්ලයක් වේවා! 

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

A formula to ignite youth tech start-ups in developing countries

-
Image
  I was invited to give a talk on “Trends in Robotics and AI – How Sri Lanka can prepare to ride the economic wave” to the senior policy staffers of the honourable members of the Sri Lankan parliament (225 MPs in Sri Lankan parliament). In the Youtube video below, I talked in Sinhalese but kept the slides in English as a compromise to make maximum impact. I am not sure how far my final recommendations would go, but I think any developing country can benefit from the formula I proposed. Here is the essence: Economic development cannot be spoon-fed. People should be challenged to stand on their own feet, and they should be rewarded for trying. Just like making origami, kirigami, and other crafts is a household habit in Japan, playing football is a street thing in Brazil, playing Cricket is part of life in Sri Lanka, any country who wants to be a leader in any field, it should be cultivated at a grassroots level. The next waves of AI and Robotics will be the same.  How do we make...
Read more

Re visiting the foot prints

-
Image
April 2024 is a memorable month in my sabbatical. Not only did I have the privilege of reconnecting with numerous collaborators, friends, and colleagues across the East and West Coasts of the US, but I also dipped myself in nostalgia of revisiting locations that hold a special place in my heart. Baltimore On 5 th April, the Department of Biomedical Engineering (BME) of Johns Hopkins University (JHU) celebrated the 60 th anniversary. I arrived a day early to visit the Reza Shadmehr lab where I did my postdoc 22 years ago. I also made this an opportunity to visit the Thread initiative founded by my friend Sarah Hemminger, who was a PhD student at Shadmehr lab when I was a postdoc. Walking around the School of Medicine with Reza brought back so many memories about this amazing bastion of intellectual exploration. Reza came to the lab on a Saturday to show me some new experiments. His explanations on the blackboard transported me back to my postdoctoral days, bringing back fond me...
Read more

For PhD students – a personal note on mental health

-
This note is strictly a piece of personal advice, and it is mainly based on my practice of Buddhism too. So, please take any of it if you feel comfortable and discard anything. When you go through your PhD course, you are expected to publish in high quality journals and conferences before writing a quality thesis you can be proud of. This inevitably imposes pressure on you to become somebody you are not right now. So, if you are not careful, this can lead to mental stress that may sometimes damage your health. Here are some advices you may consider taking: First distinguish the difference between “achievement” and “accomplishment”. Trying to achieve is about creating a void and trying to fill it. This causes stress. For instance, you determine that “I will somehow publish a paper in the prestigious journals of XYZ”. What it intrinsically means is that you “become a person” who “does not have a paper in the journal of XYZ”. Then, you work hard with the dream of “becoming the on...
Read more